این کانتری نیست؛ نقدی بر کنسرت پژوهشی راک – کانتری گروه تندر

گروه تندر به سرپرستی «اردوان انزابی‌ پور» برنامه‌هایی را با نام «کنسرت پژوهشی راک – کانتری» برگزار می‌کند. این گروه در هنگام ارایه آثار خود در این برنامه‌ها، تعدادی از قطعات‌شان را به‌عنوان سبک کانتری معرفی می‌کنند. در پی این موضوع، «عرفان رضایت‌بخش» سرپرست گروه کانتری «دریم روورز» با ارسال یادداشتی برای مجله موسیقی ملودی مدعی شده که سبک گروه تندر راک است و آثاری نیز که به‌عنوان کانتری معرفی می‌شوند در حقیقت موسیقی کانتری نیستند. نقد این هنرمند را در مجله موسیقی ملودی با هم می‌خوانیم.

عرفان رضایت‌بخش: ممکن است آقای انزابی پور به علت تازه بودن سبک کانتری در ایران و معرفی خودشان به عنوان پیشرو این سبک در کشور اصرار داشته باشند که برخی از آهنگهای ساخته گروه تندر، کانتری است. اما من به عنوان یک خواننده و آهنگساز سبک کانتری لازم می‌دانم نکاتی را در این خصوص گوشزد کنم.اگر این موسیقی را به عنوان موسیقی کانتری معرفی بکنید همان بلایی که اوایل رواج یافتن موسیقی راک، بر سر این سبک آمده بود بر سر موسیقی کانتری نیز می آید.

در آن زمان آهنگ‌های پاپ با اشعار پاپ ساخته می‌شدند و صرفا به علت وجود تک‌نوازی گیتار الکتریک نام راک روی خود می‌گذاشتند. در واقع عرضه کنندگان این نوع موسیقی از راک تنها شخصی با موهای ژولیده در ذهن داشتند که گیتار الکتریک می‌نواخت. عموما هم هنگام نواختن ساز، پاهایش را چیزی حدود ۱۸۰ درجه از هم باز می‌کرد. اما یک تفاوت این‌جا وجود دارد و آن این‌که، موسیقی راک نزد مردم ایران شناخته شده بود و مردم با آثار قوی گروه های بزرگ راک دنیا آشنا بودند، پس آن موسیقی پاپ- راک نما، به خودی خود کنار گذاشته شد و موسیقی راک واقعی ( چه قوی چه ضعیف) جای آن‌را گرفت.
اما موسیقی کانتری از این جهت به خوش اقبالی راک نیست. چرا که اکثریت مردم ایران با سبک کانتری آشنایی ندارند. درست است که راک ریشه در کانتری دارد و در ظاهر، تفاوت عمده آنها در صدای گیتار است که در کانتری صاف و ملایم و در راک وحشی و خش دار به گوش می‌رسد. درست است که از لحاظ ظاهری، تفاوت آن‌ها در این است که در کانتری سازهای آکوستیک استفاده میشود و در راک سازهای الکتریک. اما حقیقت اینجاست که تفاوت این دو سبک چیزی فراتر از آن است که از ظواهر برمی‌خیزد. برای جا افتادن این موضوع مثالی میزنم. اکثر ما با آثار زیبای گروه «اسکورپیونز» آشنایی داریم و شک نداریم که این گروه یکی از بهترین گروه های راک در دنیاست . اما چرا وقتی‌ که کنسرت معروف Acoustica را از این گروه میشنویم هم‌چنان احساس می‌کنیم که داریم به موسیقی راک گوش می‌دهیم؟ مگر سازهای آکوستیک جای سازهای الکتریک را نگرفته اند؟ مگر صدای خش دار گیتار الکتریک حذف نشده است؟ پس چرا نمی‌توان نام کانتری بر آن نهاد؟ پاسخ در چیزی به نام «موزیکالیته» نهفته است که بین موزیسین های امروزی به Touch و Feelling معروف است. این همان چیزی‌ست که به شنونده کمک می‌کند تا آهنگ‌های «الن جکسون» و «برد پیزلی» را از آهنگهای «گری مور» و «جیمز هتفیلد» تشخیص دهد. همین عوامل هستند که باعث می‌شوند بسیاری از طرفداران موسیقی کانتری «تیلور سوئیفت» را به عنوان یک خواننده و آهنگساز سبک کانتری قبول نداشته باشند و از شنیدن اینکه «جاستین بیبر» برنده جایزه CMT شده است، خشمگین شوند.

یاد حرف یکی از اساتید برجسته ویولن افتادم که به هنرجویی گفت: چرا آهنگ باخ را مثل بتهوون میزنی؟! بنابراین آن چیز که ترانه ای را به موسیقی کانتری و یا هر سبک دیگری پیوند میزند، نه تنها سازبندی، بلکه در کنار آن حس و لهجه آهنگ و نوازنده و خواننده است که در شعر جاری می‌شود. این عامل نه تنها در آهنگ، بلکه در ترانه، تنظیم و حتی نوازندگی هر سبکی باید رعایت شود تا محصول نهایی را بتوان به آن سبک نسبت داد ( البته ممکن است جمله اخیر باعث شود که خواننده برداشت اشتباهی از موسیقی تلفیقی داشته باشد. موسیقی تلفیقی پیچیدگی هایی دارند که در این مقال نمی‌گنجند و در اینجا صرفا در مورد سبک‌های مستقل صحبت شده است) و چنان‌چه یکی از عوامل تولید موسیقی، این موزیکالیته را رعایت نکند داستان همان پاپ راک نما دوباره تکرار خواهد شد.
در مورد گروه تندر نیز ماجرا به همین شکل است. شاید بتوان ترانه های Lost Brothers و Back Home را مانند سایر آهنگ‌های اورجینال گروه تندر، در ژانر راک و یا سافت راک قرار داد اما قطعا این آثار جایی در سبک کانتری ندارند. از دلایل آن در کنار عدم رعایت Feeling و Touch موسیقی کانتری در آثار گروه تندر چه در ملودی و چه در تنظیم، می‌توان به استفاده از Power Chord گرفتن آکوردها (به صورتی که ماژور یا مینور بودن آکورد مشخص نباشد) در تنظیم آهنگ‌ها اشاره کرد که تقریبا می‌توان گفت هرگز در تنظیم یک قطعه کانتری استفاده نمی‌شود.
حال اگر عاری بودن لحن کانتری در صدای اردوان انزابی پور را به تمام این نکات اضافه کنیم، غیر از آن کلاه کابویی که گاها روی سر اردوان قرار می‌گرفت هیچ اثری از موسیقی کانتری در این آثار دیده نمی‌شود. پس اگر نه تنها کارهای راک گروه تندر، بلکه هر نوع موسیقی دیگری از این دست (حتی اگر موسیقی بسیار غنی و قوی باشد) به عنوان کانتری به مردم معرفی شوند، در واقع خشت اول معرفی این سبک زیبا و پرطرفدار در دنیا، به مردم ایران ، کج نهاده خواهد شد. پس چه از هنرمندان موسیقی و چه از خبرنگاران موسیقی خواهش میکنم در تولید و معرفی موسیقی، به خصوص سبک کانتری، دقت کنند و سبکی دیگر را به جای کانتری به مردم معرفی نکنند.