مجله ملودی مجله فرهنگی، هنری
خلاقیت و تفکر خلاقانه فرآیند رسیدن به ایده‌های جدید و متفاوت است.
این ایده می‌تواند یک محصول یا خدمات، یک شاهکار هنری و یا راه حل یک مشکل باشد. همه ما مقداری خلاقیت در وجود خود داریم. مانند دیگر فعالیت‌ها شما می‌توانید خلاقیت بیشتر را یاد بگیرید. گاهی برای اینکه خلاق باشیم لازم است به همه چیز از زاویه جدیدی بنگریم.
گاهی با برعکس فکر کردن می‌توانید نابغه مخترع درون خود را آزاد کنید. در این مطلب پنج گام برای تفکر خلاق ارائه شده است.
برای اینکه این گام‌ها را بهتر به خاطر بسپارید کلمه انگلیسی IDEAS را برعکس کنید: S A E D I مخففی برای این پنج گام است.
حالت ذهن (S – State of Mind) خلاقیت یک حالت ذهنی است. اگر عادت دارید به خود و دیگران بگویید «من خیلی خلاق نیستم» یا «من هرگز ایده‌های جدید و هوشمندانه ندارم» این حالت ذهنی را نابود کرده‌اید.
تفکر خلاق نیاز به مثبت اندیشی دارد. پیام‌های مثبت را بخوانید. برای اینکه در دراز مدت به مهارت فکر کردن خلاقانه برسید، کتاب‌هایی درباره مثبت اندیشی بخوانید. اما اگر شما باید تا هفته آینده یک ایده تازه و ناب برای نام یک محصول و یا یک شعار تبلیغاتی داشته باشید از تکنیک‌های اصلاح سریع حالت ذهن استفاده کنید تا خود را برای خلاقیت آماده کنید:
خواب کافی داشته باشید. ذهن و بدن خود را با نفس‌های عمیق آرام کنید. اجازه دهید ذهن شما آزادانه به هر سمتی که می‌خواهد حرکت کند. به مهلت انجام کار و دیگر تفکرات منفی فکر نکنید. و در پایان، رویاپردازی را فراموش نکنید زیرا یک ابزار بسیار موثر در تفکر خلاق است. علاوه بر پاکسازی ذهن برای تفکر خلاق، فضای فیزیکی مناسب به شما کمک خواهد کرد.
فضای اطراف (A – Atmosphere) تمام حواس ما – آنچه می‌بینیم، می‌شنویم، احساس می‌کنیم، می‌چشیم و لمس می‌کنیم – بر حالت ذهنی ما تاثیر می‌گذارد. یک فضای مثبت با یک حالت ذهنی خلاق و مثبت همراه است. برخی افراد در محیط‌های پر سر و صدا و پر فعالیت شکوفا می‌شوند. برخی دیگر به محیطی ساکت و آرام برای تفکر و خلاقیت نیاز دارند. مکانی که در آن احساس راحتی دارید را بیابید. اگر فکر می‌کنید زمانی که راه می‌روید بهتر فکر می‌کنید، جایی برای راه رفتن پیدا کنید. کفش‌ها و لباس‌های راحت بپوشید. هیچ عامل فیزیکی نباید تمرکز ذهن شما را بگیرد.
جایی برای رفع خستگی و آرام گرفتن پیدا کنید. در دفتر کار و یا یک اتاق دیگر یک صندلی خوب، نقاشی، نور مناسب، موزیک، گل‌های تازه و یا هر چیزی که شما را آرام می‌کند، قرار دهید. بیشتر بخوانید: روش‌هایی برای افزایش خلاقیت از تصاویر، کلمات، صداها و نرم‌افزارها الهام بگیرید. اطراف خود را از منابع الهام بخش پر کنید. هر چیزی که به شما ایده می‌دهد جمع آوری کنید.
گاهی ممکن است یک برنامه کامپیوتری بسیار ساده خلاقیت شما را پرورش دهد. علاوه بر چیزهایی که می‌بینیم و می‌شنویم، بوها، الیاف و مزه‌ها می‌توانند منبع خوبی برای خلاقیت باشند. حتی ممکن است یک بوی بد منجر به ایجاد ایدهای در ذهن ما شود که به آن نیاز داریم. اگر به دنبال اسم برای یک محصول غذایی جدید هستید آن را بچشید، بو کنید و در دستان خود بگیرید. همه حواس خود را در این فرآیند درگیر کنید. با ذهن مثبت و فضای مناسب می‌توانید به ذهن خود اجازه شکوفایی دهید. اما نه خیلی زیاد. برای حل یک مشکل شما نیاز به جهت‌دهی به تفکر خلاق خود با مجموعه‌ای از تفکرات موثر دارید.
تفکر موثر (E – Effective Thinking) در حالی که تفکر مثبت ذهن شما را آماده پذیرش ایده‌های جدید و خلاقانه می‌کند، تفکر موثر به تفکرات شما در جهت اهداف خاص جهت می‌دهد. رویاپردازی، آرام شدن، و ارتباط آزاد ایده‌های جدید و غیر معمول را به ذهن می‌آورد. بدون یک هدف مشخص در ذهن، تفکرات پراکنده و ایده‌های متفاوت قابل استفاده نیستند. شما باید یک هدف برای تفکر خلاق خود داشته باشید. برای اینکه یک متفکر تاثیرگذار باشید باید اهداف مشخص داشته باشید و به آنها متعهد باشید. چهار راه برای تفکر موثر وجود دارد: آگاه باشید. برای خود جایی که قرار دارید و کاری که می‌کنید را بنویسید. از خود بپرسید آیا این کار شما را به سمت هدفتان می‌برد؟ توقف- زمانی که احساس کردید از مسیر خارج شده اید یک استراحت داشته باشید.
تفکرات موثر را مشخص کنید- زمانی که فکر به ذهنتان خظور می‌کند، مشخص کنید که موثر است یا مخرب، مثبت است یا منفی. انتخاب کنید- ما می‌توانیم افکارمان را انتخاب کنیم. افکاری را انتخاب کنید که شما را به اهدافتان نزدیک می‌کنند. در مسیر تفکر خلاق مشخص کنید چالش شما چه چیزی است. یک اسم تجاری جدید یا یک ایده جدید برای یک محصول؟ مشخص کنید ذهن شما باید برای چه چیزی خلاقیت داشته باشد. ذهن و عملکرد خود را به سمت هدف هدایت کنید و تمام آنچه در رسیدن به این هدف یاری می‌کند، جمع آوری کنید. اما زمان و مکان درست و تفکر خلاق زمانی به کار می‌آیند که شما فرصت انجام آن را داشته باشید.
اراده (D – Determination) خلاقیت به تمرین نیاز دارد. خلاقیت شما همواره همراه شماست اما شما باید عادتی برای استفاده از تخیل خود ایجاد کنید. گرچه اکثر ایده‌های ناب شما زمانی به سراغتان می‌آیند که تمرکز ندارید، شما می‌توانید با تمرین مرتب تکنیک‌های تفکر موثر کاری کنید که این اتفاق بیشتر از قبل برای شما رخ دهد. حتی زمانی که یک چالش خلاقیت مشخص ندارید در برنامه خود زمانی را به تفکر خلاق اختصاص دهید. هر روز، هفته یا ماه زمان مشخصی را به آرامش، بارش ذهنی، و رویاپردازی اختصاص دهید.
تفکر خلاق را به یک عادت تبدیل کنید. با تمرین خلاقیت و فکر کردن به ایده‌های جدید در طول هر روز، آمادگی بیشتری برای مقابله با چالش‌های بعدی خواهید داشت. به مشکلاتی فکر کنید که وجود ندارند. این به مفهوم نگرانی درباره چیزهایی که شما توانایی تغییر آنها را ندارید، نیست. بلکه به این معنی است که حتی زمانی که یک راه بدون نقص برای رسیدن به هدف خود یافته اید، درباره احتمالات و راه‌های دیگر نیز فکر کنید. فایلی از ایده‌هایی که در حال حاضر امکان اجرا ندارند یا برای پروژه فعلی شما مناسب نیستند تهیه کنید. این ایده‌ها می‌توانند راه حلی برای مشکلات آینده شما باشند. طرح‌هایی که مشتری رد کرده است، ویا طرح‌هایی که حتی به مشتری نشان نداده اید را جایی ذخیره کنید.
روزی این طرح‌ها به ایده‌های جدید و خلاق شما تبدیل خواهند شد. لازم نیست این ایده‌ها را در ذهن خود نگه دارید. آنها را بنویسید.
جوهر (I – Ink freewrite) از هر وسیله نوشتاری اعم از مرکب، مداد، خودکار و یا کامپیوتر که استفاده می‌کنید، ایده‌های خود را بنویسید. اگر چیزهایی که می‌بینیم یا می‌شنویم را بنویسیم ذخیره سازی آنها و استفاده‌های آینده آسان تر خواهد بود. در هر زمان و مکانی یادداشت برداری کنید. یادداشت برداری و طرح زدن را به یک عادت تبدیل کنید. اگر شما فعالانه به دنبال حل یک مشکل و یا یک ایده مشخص باشید همیشه کاغذ، مداد و ضبط کننده با خود خواهید داشت. تمام افکار خود را بنویسید یا ضبط کنید.
بسیاری از بهتری ایده‌های شما درست قبل از خواب و یا درست در لحظه بیداری به ذهنتان می‌رسند. بنابراین یک دفتر یادداشت کنار تختخواب خود داشته باشید. با این کار شما همیشه امکان ثبت ایده خود را دارید. ایده‌های خود را جایی ذخیره کنید و در زمان‌هایی که به تفکر خلاق اختصاص می‌دهید و یا زمان‌هایی که به دنبال حل مشکلی هستید، به سراغ آنها بروید.
شما یک فرد خلاق هستید دفعه بعد که جمله «من هرگز نمی‌توانم ایده‌های خوبی ارائه دهم» در ذهن شما نقش بست، برعکس فکر کنید. تعداد بی‌شماری ایده‌های جدید و تفکرات مبتکرانه در ذهن هر یک از ما وجود دارد، تنها کافی است زمانی را به یاد گرفتن تفکر و عملکرد خلاقانه اختصاص دهیم.
